Pazartesi, Temmuz 12, 2021

Tesla'nın Çizgi Romanını Yapmışlar


Nikola Tesla, yaşadığımız zamanın geeker efsanelerinden biri. Yüz yıl önce yaşamış bir bilim adamının global bir ilgiyle tanınması, tuhaf görünebilir. Tesla hakkında sayısız rivayet var, biyografisinde çelişkilere-hiç bilinmeyen dönemlere rastlıyorsunuz ama buna karşın çok tanınıyor, çok konuşuluyor ve çoğu siyaseten romantik yorumlarla hatırlanıyor. Genellikle Edison'la karşılaştırılan ve marjinalize edilerek unutturulan bir deha olduğu iddia ediliyor. Geçen yüzyılın popüler kültüründe başarı hikâyeleri sevilirdi. Sıradan bir insanın azmederek yükselmesi, şöhret kazanması, zengin olması, keşfetmesi, vazgeçmemesi toplumların hoşuna gidiyordu. Bugün başarı hikâyelerinden çok o başarı paradigmasında cilalanan büyük isimlerin gölgesinde kalan, unutulan, özellikle unutturulan insanlar daha fazla ilgi çekiyor.

Edison'la Tesla hikâyesi bunun iyi bir örneği. Fedakâr, disiplinli, insani hırslardan uzak, mütevazi ve perhizci bir bilim insanı olarak resmedilen Edison hikâyesi, Tesla'nın popülerliğinden sonra bütünüyle değişti denebilir. Meğer, bildiğimiz gibi değilmiş, Edison para düşkünü, başarmak için her yolu deneyen hırslı bir tüccarmış. Buna karşın Tesla, ticaretle ya da parayla ilgilenmeyen, insanlara yardım etmek için yaşayan bir misyonermiş ve kapitalizmin cerbezeli dünyasına uyum sağlayamamış vs. Bu iki farklı hikâyeye bakıp modernist pedagojinin sonu mu diyelim hınzırca. Hadi demeyelim. Edison'un azımsanmasını ya da Tesla'nın abartılmasını popüler kültürün dualistik kıyasçı mantığı içinde anlamlandırmak gerekiyor. Herhangi bir popüler kültür ürününün tüketiciler arasında bir benzeriyle kıyaslanmadan değerlendirilemediği, ya mükemmel ya felaket kötü sayıldığı bir anlamlandırma trafiği içinde yaşıyoruz. Bunun siyaseten tekabül ettiği şey de yine romantik bir otorite karşıtı eğilim elbette... Ekseriyetle içeriksiz, belli bir ideolojik payandası olmayan, sadece ve sadece karşıtlık taşıyan bir refleks de denebilir. Örneğin yazıp çizilenlere bakarsak, Tesla'ya en çok kapitalizm karşıtlığı atfediliyor, nasılı nedeni pek de açık değil, Edison kapitalizmin neferi çünkü, muhtemelen bu yetiyor.  

Tesla'nın popülerliğinin, internette ve genç kullanıcılar arasındaki tanınırlığını biliyordum ama itiraf etmem gerekirse, Türkçede biyografik bir çizgi romanının üretileceğini tahmin etmezdim. Soner Tuna yapmış bunu. Tuna, doksanlı yıllardan bu yana -daha çok mizah dergilerinde olmak üzere- çizgi roman üretiyor. Foto-realistik üslubunun, mizah dergileriyle hiç bir zaman uyuşmadığını hatırlatayım. Karikatürize ve naif çizgilerin yanında garip duruyordu üretimleri. Komik değildi, gerçekliği ifade edişi farklıydı. Türkiye'de çizgi romancıların makus talihidir diyelim buna, bu tür çizgileri geçmişte el üstünde tutan gazeteler, artık çizgi roman yayınlamadıkları için işsiz kalan çizerler mizah dergilerinde sığındılar ama boyalı kuş muamelesi de gördüler. Tuna için de böyle oldu, dergiler, satışça düştüklerinde, iyi telifler veremez olduklarında veya birisi sayfasını yetiştiremediğinde bir şeyler anlatma imkanı bulabiliyordu ancak. Üstelik mizah dergilerinin birer birer kapandığı bir dönem olduğu için Soner'in üretimleri kesintiye uğruyordu kaçınılmaz olarak. Neler anlattı? Ekseriyetle edebiyat uyarlamaları yaptı, yavaş ilerleyen, insani meselelere değinen, çizgi roman dendiğinde akla gelmeyen türden anlatılardı bunlar. O sebeple olmalı biyografiler veya edebi nitelikli çalışmalarda akla gelen bir isim oldu hep. Tesla için de bu nedenle tercih edilmiş olmalı.

Güzel sayfaları ve takip edilebilir bir hikâyesi var Tesla'nın. Renk uyumu ve kareler arası devamlılığı benzerleriyle yarışır ölçüde ortalamanın üzerinde. Tek sorun dramatik açıdan hikâye finalinin toparlanamaması olabilir. Hakkını teslim edelim, Tuna güzel bir çaba göstermiş. Gırgır nostaljisiyle yaşayan ve hiç üretmeyen yüzlerce çizeri düşünürsek sahiden hatırı sayılır bir yoğunlaşma bu. Yerli bir biyografik çizgi roman okumak isterseniz ve Tesla'yı hiç duymadıysanız albüm iyi bir başlangıç.     

Radikal Kitap, 27.12.2013         

Hiç yorum yok:

Related Posts with Thumbnails